Hoe je innovaties in de zorg wel succesvol implementeert
De implementatie van innovaties is voor veel organisaties in de zorg een flinke uitdaging. Schattingen lopen uiteen, maar zo’n 70 tot 80% van de innovaties mislukt. Dat is op zijn minst zorgwekkend omdat innovatie vaak wordt gezien als antwoord op de toenemende zorgkosten en het enorme personeelstekort in de zorg. Hoewel er wel degelijk succesvolle innovatieprojecten van de grond komen, drijven veel -met name technologische- innovaties de zorgkosten alleen maar op. Dat het anders kan, lieten De Zorggroep uit Noord-Limburg en communicatiedienstverlener Beter Dichtbij zien tijdens de Zorgmarketing themaworkshop ‘Effectief betrekken van medewerkers bij zorginnovaties’ in oktober 2023.
De belangrijkste redenen voor falende implementatie van zorginnovatie
Het moet gezegd: innovatie in de zorgsector is ook niet eenvoudig. Daarvoor is een aantal redenen aan te merken:
1. Complexiteit van de zorgsector
Misschien wel de belangrijkste reden voor de moeizame relatie tussen innovatie en zorg is het sector zelf. De sector is een complex samenspel van diverse belanghebbenden, regelgeving en bureaucratie.
2. Weerstand tegen verandering
Behalve complex is de sector ook nog eens betrekkelijk conservatief. Er is weerstand tegen verandering en angst dat veranderingen werkstromen en zorgpaden verstoren. Daarom hoor je bij innovatietrajecten vaak tegengeluiden zoals: ‘daar hebben we geen tijd voor’, ‘dat werkt niet bij onze patiënten’, ‘dat vindt de familie nooit goed’ of ‘dat maakt de zorg alleen maar onpersoonlijk’.
3. Financiële beperkingen
De mogelijkheden om te investeren in nieuwe technologieën en innovatieve oplossingen zijn voor veel zorgorganisaties beperkt. Daarom is men vaak ook terughoudend om risico’s te nemen. Zeker als er geen garanties zijn voor een positieve uitkomsten op korte termijn.
4. Gebrek aan standaardisatie
Veel zorginstellingen werken nog met verouderde systemen die niet goed communiceren met nieuwe technologieën.
5. Betrokkenheid van belanghebbenden
Een andere cruciale factor is het gebrek aan betrokkenheid van belanghebbenden bij het ontwikkelings- en implementatieproces. Vaak is ligt de oorzaak hiervan bij kortetermijndenken van veel bestuurders. De investering in innovatie verdient zich doorgaans pas jaren laten terug.
Sleutels voor succesvolle implementatie bij de Zorggroep
De Zorggroep slaagde erin om de afgelopen jaren tientallen innovaties succesvol te introduceren in haar eigen organisatie. De afdelingen Innovatie en Marketing & Communicatie werken hiervoor nauw samen. Aan de hand van een eigen model organiseren zij elke innovatie stapsgewijs.
Belangrijk in de aanpak van de Zorggroep is dat innovatie duidelijk verankerd is in de strategie van de organisatie. Het wordt er niet bij gedaan maar is een essentieel onderdeel van de koers van de Zorggroep.
Daarnaast besteedt de organisatie veel tijd aan het formuleren van een heldere boodschap die per groep stakeholder duidelijk anders is.
De Zorggroep maakt werk van het organiseren van innovatie maar biedt misschien evenzoveel ruimte voor lef en durf. Bijvoorbeeld de ruimte om te experimenteren om op die manier te ontdekken wat wel en ook wat niet werkt. Met andere woorden, leren door te doen. Hierbij hoort ook het maken van fouten. Door kansen te laten zien en successen te vieren ontstaat er een breed draagvlak bij medewerkers, cliënten en andere stakeholders.
De presentatie van de Zorggroep tijdens de Themabijeenkomst in 2023 van het Zorgmarketingplatform is hier terug te vinden.
De synergie van 5 + 1 bij de implementatie van innovaties bij BeterDichtbij
BeterDichtbij werd in 2018 gestart door de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen met als belangrijkste doel om de zorg makkelijker te maken. Met name door de communicatie tussen patiënt en zorgverlener maar ook tussen zorgverleners te verbeteren.
BeterDichtbij ontwikkelde een digitale communicatiedienst die via een app door patiënten is te gebruiken en op het digitale platform van de ziekenhuizen voor zorgverleners beschikbaar is.
Inmiddels maakt een groot aantal regionale ziekenhuizen, patiënten en eerstelijnspraktijken gebruik van de mogelijkheid om onderling gegevens uit te wisselen, vragen te stellen om even ruggespraak te houden.
Dat het BeterDichtbij lukt om die implementaties steeds succesvol te laten verlopen, komt doordat elke implementatie volgens een vaste formule verloopt. Die passeren niet alleen de gebruikelijk vijf ‘stations’ zoals organisatie, station, techniek, cultuur en implementatie. BeterDichtbij legt daarnaast juist veel nadruk op gebruikersgemak. Dat betekent een laagdrempelige start, maximaal gebruikerssupport en daarnaast is er veel content beschikbaar zoals video’s, webinars en tips om al direct de belangrijkste vragen van gebruikers te beantwoorden.
De presentatie van BeterDichtbij tijdens de Themabijeenkomst van het Zorgmarketingplatform in 2023 is hier terug te vinden.
De belangrijkste les: inbedding van innovatie in de strategie
Om nu te beweren dat innoveren in de zorg een gemakkelijke opgave is geworden, zeker niet! De voorbeelden van BeterDichtbij en de Zorggroep laten wel zien dat een gedegen voorbereiding helpt om de kansen van een succesvolle implementatie te vergroten. Innovatie doe je er niet zomaar even bij. Cruciaal is de inbedding in de organisatie. Dat begint bij het opnemen van innovatie in de missie, visie en strategie. En een planmatige, stapsgewijze aanpak die klein begint en waar ruimte is om fouten te mogen maken.
